25 grudnia wchodzi w życie ustawa o prawach konsumenta. Mali przedsiębiorcy jak duże koncerny

Dokładnie w pierwszy dzień Świąt Bożego Narodzenia w życie wchodzi ustawa o ochronie praw konsumenta. To oznacza, że zakupy przedświąteczne będą podlegały jeszcze rygorom starych przepisów, chroniących nabywców towarów czy usług, ale po powrocie ze świątecznego wypoczynku zarówno konsumenci, jak i firmy znajdą się w nowej rzeczywistości.

Dużo więcej informacji dla konsumenta
Zgodnie z nowymi przepisami, konsument przy zakupie towarów czy usług powinien uzyskać od sprzedawcy więcej informacji niż wcześniej. I to już – jak mówi ustawa – „w chwili wyrażenia przez konsumenta woli związania się umową”. Wśród wiadomości, jakie sprzedawca musi przekazać ewentualnemu klientowi, są m.in. dane adresowe firmy, łącznie z numerem telefonu, dokładne informacje o funkcjonalności i cechach towaru czy usługi, jej cenie oraz – jeśli takie są – innych składnikach kosztów, które będzie musiał ponieść nabywca, zakresie gwarancji oraz procedurach reklamacyjnych, czasie trwania umowy, itd.

Co ważne, tego typu informacje powinny trafić do konsumenta bez względu na to, gdzie dokonuje zakupu. A więc nabywca powinien je usłyszeć w sklepie czy usłyszeć od sprzedawcy, który oferuje towar poza firmą, jak również przeczytać na stronie sklepu internetowego.

Dłuższe terminy rezygnacji z umowy
Nowe przepisy w dużym stopniu koncentrują się na umowach zawieranych na odległość, a więc przez telefon czy internet. W takich przypadkach zakres informacji, jakie musi uzyskać konsument, jest znacznie szerszy. Poza tymi, o których wspomniano powyżej, sprzedawca musi poinformować ewentualnego nabywcę o tym, w jakim terminie i w jaki sposób może on odstąpić od zawarcia umowy i o tym, gdzie znaleźć potrzebny do rezygnacji wzór, a także o ewentualnych kosztach, jakie wiążą się z taką reklamacją. Konsument musi się dowiedzieć również o tym, jak na drodze pozasądowej może dochodzić swoich roszczeń i jakie są związane z tym procedury.

Co ciekawe, nie wystarczy tylko informacja ustna czy zamieszczona na stronie. Konsument musi uzyskać od przedstawiciela handlowego czy sklepu internetowego takie wiadomości albo na piśmie, albo mailem na wskazany adres. Informacje powinny być napisane jasnym, zrozumiałym językiem.

Nowe obowiązki będą dotyczyć także usługodawców i to przy umowach na niewielkie kwoty. Ustawa nakazuje, aby przy zleceniach na kwotę nawet poniżej 600 zł opracowywać na piśmie kosztorys i przekazać go zamawiającemu.

Brak informacji może słono kosztować
Dopełnienie wszystkich obowiązków informacyjnych jest konieczne, gdyż według nowej ustawy w razie sporu z konsumentem to na przedsiębiorcy spoczywa obowiązek udowodnienia, że wymagane prawem wiadomości zostały przekazane. Na dodatek od tego, czy przedsiębiorca przekazał informacje konsumentowi, zależą niektóre terminy.
I tak na odstąpienie od umowy zawartej na odległość, czyli np. z akwizytorem czy w internecie, konsument od 25 grudnia będzie miał 14 dni. Jednak jeśli przedsiębiorca nie poinformuje klienta o tym, że ma prawo odstąpić od umowy, ten będzie mógł z niej zrezygnować w ciągu roku od dnia jej zawarcia. Co oznacza konieczność wysłania potwierdzenia, że informacja o rezygnacji wpłynęła do przedsiębiorcy oraz zwrot wszystkich dokonanych przez konsumenta płatności w ciągu 14 dni. I to w sposób, w jaki pierwotnie płatność została przekazana.

Mali przedsiębiorcy jak duże koncerny
Nowe przepisy, które zwiększają ochronę konsumentów, nie obejmują małych przedsiębiorców. I to mimo że w preambule unijnej Dyrektywy o prawach konsumenta (którą do polskiego prawa implementuje Ustawa o prawach konsumenta) zostało zapisane, że należy ją stosować także w przypadku małych przedsiębiorcach, o ile w przypadku zawartej umowy „cel handlowy jest do tego stopnia ograniczony, że nie jest dominujący w ogólnym kontekście umowy”.

Chodzi o sytuacje, w których przedsiębiorca dokonuje zakupów na firmę, ale nabywane towary czy usługi nie stanowią podstawy działalności. Chodzi np. o zakup odkurzacza do biura czy drukarki, potrzebnej do drukowania faktur. Według obecnych przepisów nie ma znaczenia, czy przedsiębiorca kupi jeden odkurzacz, potrzebny wyłącznie do sprzątania biura, czy tysiąc, aby je później odsprzedać bo zajmuje się handlem odkurzaczami.

Na dodatek wszystkie czynności, jakie przedsiębiorca kupujący odkurzacz do sprzątania biura, są takie same jak te, których dokonuje konsument – zwłaszcza, gdy robi to przez internet. Jego działanie nie różni się niczym od działań konsumenta, z tym że w trakcie całego procesu ten ostatni ma szeroki zakres ochrony, a przedsiębiorca chroniony nie jest. Tymczasem, według zamysłu stojącego za zapisem w preambule, on również powinien korzystać z ochrony chyba że dokonuje zakupów wyłącznie w celach handlowych, np. po to, aby nabyte towary później odsprzedać.

Efekt jest taki, że w razie nieprzemyślanego zakupu mały przedsiębiorca nie może się z niego później wycofać. Na dodatek duże firmy czy inni przedsiębiorcy nie muszą go informować o przysługujących mu prawach. Polski ustawodawca przyjął założenie, że osoba prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą, na przykład fryzjer czy mechanik, ma taką samą wiedzę na temat przepisów dotyczących sprzedaży, jak choćby duże koncerny.

Marek Siudaj, Tax Care