Komu opłaca się założyć spółkę jawną

Do rozpoczęcia współpracy w ramach spółki jawnej przedsiębiorcy nie muszą dysponować określonym minimalnym kapitałem. Spółka jawna jest tzw. ułomną osobą prawną – z jednej strony nie może być podatnikiem podatku dochodowego, z drugiej jednak może zaciągać w swoim imieniu zobowiązania.

Spółka jawna jest obok spółki partnerskiej, komandytowej i komandytowo-akcyjnej osobową spółką prawa handlowego. Tak jak pozostałe, nie posiada osobowości prawnej, ale posiada zdolność do czynności prawnych, przez co może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym np. własność nieruchomości, zaciągać zobowiązania czy pozywać i być pozywana. Spółka jawna (tak samo jak partnerska czy komandytowa) nie ma organów, przez co jej wewnętrzne funkcjonowanie w dużym stopniu opiera się na wzajemnym zaufaniu wspólników.

Oddzielne majątki

Majątek spółki jawnej stanowi wszelkie mienie wniesione jako wkład lub nabyte przez spółkę w czasie jej istnienia. Co ważne, nie ma on związku z prywatnymi majątkami jej wspólników, w przeciwieństwie do spółki cywilnej. Każdy ze wspólników spółki jawnej ma prawo do równego udziału w zyskach i uczestniczy w stratach w tym samym stosunku, bez względu na rodzaj i wartość wkładu. Nie powstaje jednak współwłasność między wspólnikami. Odpowiedzialność wobec wierzycieli następuje w pierwszej kolejności z majątku spółki, a następnie z całego majątku osobistego wszystkich wspólników. Wspólnicy odpowiadają solidarnie za zobowiązania spółki.

PIT płacą wspólnicy

Odzwierciedleniem dochodu uzyskanego z działalności gospodarczej prowadzonej w formie spółki jawnej jest wypłata z tytułu podziału zysku. To wspólnicy bowiem, a nie spółka, są podatnikami PIT-u, zobowiązanymi do comiesięcznego wpłacania zaliczek na podatek dochodowy. Na podstawie zapisów dokonanych w prowadzonej przez spółkę jawną księdze podatkowej każdy ze wspólników oblicza swój dochód z prowadzonej w formie tej spółki działalności gospodarczej, jako nadwyżkę przypadającej na niego (proporcjonalnie do jego prawa do udziału w zysku) kwoty przychodów nad kosztami ich uzyskania (obliczonymi z zachowaniem tej samej proporcji).

Komu opłaca się założyć?

Spółka jawna strukturą przypomina spółkę cywilną (regulowaną przez prawo zobowiązań). Podobny do spółki cywilnej jest sposób reprezentacji (każdy wspólnik ma prawo ją reprezentować), czy też odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem. Spółka jawna będzie zatem wygodną formą dla małego biznesu, który nie narazi przedsiębiorców na dużą odpowiedzialność i nie będzie rodził dużych zobowiązań.

Oficjalnie spółka powstaje z chwilą wpisania jej do Krajowego Rejestru Sądowego. Założenie spółki jawnej zaczyna się jednak od spisania umowy. Podobnie jak w przypadku spółki cywilnej, umowa nie wymaga formy aktu notarialnego. Wspólnicy muszą w niej zawrzeć m.in.:
- firmę i siedzibę spółki (firma oprócz nazwy własnej musi zawierać nazwisko lub firmę co najmniej jednego ze wspólników oraz oznaczenia „spółka jawna”),
- przedmiot działalności spółki,
- określenie wkładów wnoszonych przez wspólników i ich wartość.

Potrzebna będzie również rejestracja w urzędzie skarbowym oraz w GUS-ie. Co ważne, nie istnieją minimalne wymagania pieniężne towarzyszące zakładaniu spółki.

Katarzyna Miazek, Tax Care
Żaneta Rowińska, księgowa Tax Care