Branża telekomunikacyjna o 2011 r., prognozy na 2012

Portal Wirtualnemedia.pl kontynuuje serię podsumowań mijającego roku. Dziś na temat kończącego się roku i kolejnych 12 miesiącach wypowiadają się najważniejszych osoby z branży telekomunikacyjnej.

 >>> Polski internet w 2011 r. - co w 2012 (mobile/e-commerce)

>>> Polska blogosfera: jaka była w 2011 r., jaka będzie w 2012

>>> Rok 2011 pod lupą branży social media - prognozy na 2012

>>> Polska reklama w 2011 r. - prognozy na 2012 (agencje)

>>> Rok 2011 pod lupą branży PR - prognozy na 2012

>>> Polska e-reklama w 2011 r., prognozy na 2012 (raport)

>>> Polski internet w 2011 r. - co w 2012 (portale/hosting)

>>> Polska prasa w 2011 roku - co w 2012 roku?

>>> Rok 2011 w branży radiowej; prognozy na 2012 r.

Anna Streżyńska, prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej

Najważniejsze wydarzenie, sukces i porażka branży w 2011 roku

Jednym z największych sukcesów była nowelizacja Prawa telekomunikacyjnego wprowadzająca przepisy chroniące przed nadużyciami przy korzystaniu z usług o podwyższonej opłacie. Dzięki nim dostawca publicznie dostępnej usługi telekomunikacyjnej będzie m.in. obowiązany na żądanie abonenta do nieodpłatnego blokowania połączeń wychodzących na numery usług o podwyższonej opłacie oraz do umożliwienia abonentowi określenia maksymalnej ceny za tę usługę. Nowelizacja Pt wprowadza progi kwotowe, po przekroczeniu których dostawca musi poinformować abonenta i zablokować na jego żądanie wykonywanie połączeń na numery o podwyższonej opłacie i odbieranie połączeń z takich numerów. Przepisy określają także obowiązki informacyjne nałożone na dostawców usług Premium Rate. Informacja o cenie usługi ma być bezpłatna, podana przed rozpoczęciem połączenia odpowiednio dużą czcionką i na wyraźnym tle, z możliwością natychmiastowej rezygnacji z usługi.

Niekwestionowanym sukcesem są inwestycje realizowane w ramach Porozumienia TP-UKE. W ostatnich latach były to jedyne duże inwestycje w stacjonarny szerokopasmowy Internet, w znacznej części na obszarach wiejskich. Telekomunikacja Polska zobowiązała się do wybudowania lub zmodernizowania w ciągu trzech lat 1,2 mln łączy, w tym co najmniej 1 mln o przepustowości co najmniej 6 Mb/s. W trakcie dwóch lat obowiązywania Porozumienia TP wybudowała 683 933 łącza, w tym 100,7 tys. w tzw. białych plamach, czyli lokalizacjach, w których ze względu na rachunek ekonomiczny nie podjąłby się inwestycji żaden operator. Zdecydowana większość, dokładnie 93 proc., to łącza o przepływności powyżej 6 Mb/s. Z punktu widzenia oddziaływania realizowanych inwestycji na rynek telekomunikacyjny oraz jego proporcjonalną rozbudowę należy podkreślić fakt, że 46,22 proc. nowych inwestycji zrealizowano w obszarach wiejskich (zmodernizowano 26,6 proc.), co jest bardzo pozytywnym zjawiskiem, gdyż przyczynia się do przeciwdziałania wykluczeniu cyfrowemu na obszarach, które ze względów ekonomicznych są mało atrakcyjne inwestycyjnie dla operatorów. Niewątpliwym sukcesem Porozumienia jest również technologiczne przeobrażanie się polskiego rynku telekomunikacyjnego. Podczas rozbudowy i modernizacji sieci stare technologie zastępowane są nowoczesnymi, umożliwiającymi korzystanie ze wszystkich dostępnych usług sieciowych wymagających łączy szerokopasmowych. Pozytywnym zjawiskiem jest również fakt rozbudowy węzłów we wszystkich warstwach sieci, co stymuluje rozwój rynku poprzez udostępnianie zasobów transmisyjnych pozostałym operatorom zainteresowanym budową sieci dostępowych, bardzo często z wykorzystaniem środków unijnych.

Ważnym wydarzeniem jest zgoda Komisji Europejskiej na realizację Sieci Szerokopasmowej we Wschodniej Polsce, największej w Europie inwestycji teleinformatycznej finansowanej ze środków UE.  Dzięki tej inwestycji, realizowanej na terenie 5 województw, Internet stanie się codziennością dla kolejnych mieszkańców Polski. Zgoda KE oznacza także przyspieszenie podobnych projektów realizowanych przez samorządy.

Istotna dla rozwoju rynku jest postępującą aktywizacja jednostek samorządu terytorialnego na rynku telekomunikacyjnym. Nastąpił wzrost świadomości samorządów w zakresie obowiązku legalizacji świadczonej przez nie działalności z zakresu telekomunikacji oraz większe zainteresowanie zapewnianiem tego rodzaju usług mieszkańcom.

Ułatwieniem dla osób niemogących skorzystać z płatnego dostępu do Internetu jest oferta spółki Aero2, umożliwiająca od września 2011 r. korzystanie z usługi nieodpłatnego dostępu do Internetu w ramach własnej infrastruktury w technologii HSPA+ 900MHz/LTE.

Sukcesem było wprowadzenie przez Cyfrowy Polsat usługi dostępu do Internetu mobilnego w technologii LTE, umożliwiającej wielokrotnie wyższe prędkości przesyłania danych, większą pojemność sieci i niższe opóźnienia a także zakończenie jednej z największych transakcji w branży telekomunikacyjnej w Europie w ciągu ostatnich kilku lat – przejęcie spółki Polkomtel przez Spartan Capital Holdings kontrolowanej przez grupę Zygmunta Solorza.

Porażka branży w 2011 roku
 
Sprawą, która nie została załatwiona jest nieprzekazanie na potrzeby cywilne częstotliwości wojskowych, od których zależy rozwój LTE. Bez nich nie będzie rozwoju szybkiego Internetu.

Problemem jest też sposób rozwoju tv cyfrowej który wydaje się potwierdzać obawy Prezesa UKE o słuszność przyjętego modelu demonopolizacji tego rynku. Jak na razie wśród beneficjentów tego procesu nie widać determinacji ani w uruchamianiu nowych stacji nadawczych, ani w uruchamianiu nowych programów. 

Najważniejsze wydarzenia i sukcesy UKE w 2011 roku

Jednym z największych sukcesów było zakończenie procesu inwentaryzacji infrastruktury telekomunikacyjnej oraz usług świadczonych na rynkach lokalnych. Powstały w jego wyniku Raport pokrycia RP istniejącą infrastrukturą telekomunikacyjną stanowi znakomity punkt wyjścia do utworzenia banku wiedzy o infrastrukturze telekomunikacyjnej na terenie RP i polskim rynku telekomunikacyjnym. Dostępność zgromadzonych danych oraz ich merytoryczna zawartość przyczyni się do ułatwienia procesu opracowywania planów inwestycyjnych oraz ubiegania się o unijne środki finansowe wspierające rozwój infrastruktury.

W celu poprawy sytuacji osób, które pozbawione są dostępu do usług świadczonych w sieciach telefonii komórkowej prowadziliśmy z operatorami rozmowy w celu rozwiązania tego problemu. W ich wyniku UKE zawarł porozumienia inwestycyjne, w których operatorzy telefonii komórkowej (Polkomtel, PTC, P4, PTK) – w zamian za przyjęcie  łagodniejszego harmonogramu obniżki stawek MTR – zobowiązali się do rozbudowy posiadanej infrastruktury telekomunikacyjnej w 115 lokalizacjach do drugiego półrocza 2012 r. W sierpniu br. opublikowaliśmy zaktualizowaną bazę danych braku dostępu do sieci operatorów telefonii komórkowej. Rozpoczęliśmy identyfikację takich miejsc, przyjmując najbardziej efektywną metodę pozyskiwania informacji o rzeczywistym stanie sieci – zwróciliśmy się bezpośrednio do abonentów z prośbą o wskazywanie tych obszarów. Do tej pory wpłynęło ponad 11 tys. zgłoszeń.

Wypracowaliśmy nowe rozwiązanie w zakresie współpracy operatorskiej dotyczące zasad świadczenia przez TP usług regulowanych – „Oferta ramowa określająca ramowe warunki dostępu telekomunikacyjnego w zakresie rozpoczynania i zakańczania połączeń, hurtowego dostępu do sieci TP, dostępu do łączy abonenckich w sposób zapewniający dostęp pełny lub współdzielony oraz dostępu do łączy abonenckich poprzez węzły sieci telekomunikacyjnej na potrzeby sprzedaży usług szerokopasmowej transmisji danych” (SOR). Zmiana ta zapewni przede wszystkim konkurencyjność na rynku telekomunikacyjnym oraz rozwój technologiczny.

Opracowany został, w ramach realizacji Porozumienia TP-UKE, nowy system wskaźników KPI, który szczególny nacisk kładzie na monitoring trendów równoważnego traktowania operatorów alternatywnych względem części detalicznej TP SA, jak również względem PTK Centertel.

Wydaliśmy decyzje regulujące dwa kluczowe, z punktu widzenia rozwoju i promowania konkurencji na rynkach telekomunikacyjnych, rynki hurtowe: rynek dostępu do infrastruktury sieciowej w stałej lokalizacji oraz rynek dostępu szerokopasmowego. Regulacja dla tych rynków zakłada wprowadzenie zachęt dla operatorów do inwestowania w nowoczesną infrastrukturę telekomunikacyjną, umożliwiającą oferowanie bardzo szybkiego dostępu do Internetu.

W ślad za politycznymi uzgodnieniami rządów, UKE podpisał porozumienia techniczne umożliwiających wdrażanie w Polsce LTE w paśmie 800 MHz z Rosją, Białorusią i Ukrainą, co stanowi istotny krok na drodze przygotowania tego pasma do udostępnienia go w Polsce na potrzeby świadczenia usług łączności elektronicznej, w tym szerokopasmowego dostępu do Internetu. Porozumienia określają podstawy techniczne i procedury administracyjne procesu koordynacji dywidendy cyfrowej.

W marcu 2011 r. zakończono prace związane z realizacją projektu Platforma Lokalizacyjno-Informacyjna z Centralną Bazą Danych (PLI CBD). Jest to pierwszy projekt zrealizowany i współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. Celem projektu jest usprawnienie funkcjonowania systemu pozyskiwania informacji o lokalizacji abonenta wzywającego pomocy (z wykorzystaniem numerów alarmowych, w tym 112) oraz usprawnienie procesów związanych z przenoszeniem numerów przy zmianie operatora. PLI CBD jest częścią ogólnokrajowego informatycznego Systemu powiadamiania ratunkowego, który opracowało Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji. System  umożliwia natychmiastowe zlokalizowanie miejsca zdarzenia. PLI CBD przygotowana została do obsłużenia do 15 tys. wywołań alarmowych w ciągu 1 minuty, do 40  mln wywołań w ciągu miesiąca, do 200 tys. procesów przeniesienia w ciągu jednej doby i do 4 500 000 procesów przeniesienia w ciągu miesiąca. System zarządzany jest przez Prezesa UKE.

Ważnym wydarzeniem było uruchomienie Portalu Euro 2012, upraszczającego procedurę składania wniosków i doręczania pozwoleń radiowych podmiotom obsługującym Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej 2012. UEFSA wysoko oceniła tworzony przez UKE na potrzeby mistrzostw system informatyczny.

Kryzys w 2011 roku

Kryzys bezpośrednio nie dotknął operatorów w Polsce. Widać już jednak pewne jego symptomy, np. wolniejsze tempo wzrostu sprzedaży internetu szerokopasmowego pomimo znaczących spadków cen usług; wynika to z kryzysu który dotknął obywateli. Niepokojące są więc zapowiedzi likwidacji ulgi internetowej. Należy spodziewać się, że w przyszłym roku kryzys wpłynie w jeszcze większym zakresie na działalność i wyniki operatorów. Dlatego można oczekiwać dalszej konsolidacji w branży oraz redukcji wydatków na inwestycje. Zauważyliśmy również zmniejszenie liczby i różnorodności nowych ofert cennikowych –  TP  przedkładała Prezesowi UKE mniej  projektów cenników i regulaminów do akceptacji.

Co wydarzy się w branży w 2012 roku

Należy spodziewać się wejścia w życie zmiany ustawy Prawo telekomunikacyjne implementującej nowy pakiet dyrektyw UE. Z punktu widzenia konsumenta duże znaczenie może mieć zmiana Pt zobowiązująca dostawcę usług do określenia minimalnej przepływności usługi szerokopasmowej. Nadal rozwijać się będzie szybki mobilny Internet LTE.
Spodziewamy się także zmiany tzw. megaustawy – są to zmiany potrzebne, wynikające z rocznych doświadczeń w stosowaniu tego aktu.
 
Plany UKE w 2012 r.

Najważniejszymi celami są nadal – podnoszenie dostępności szerokopasmowego Internetu, rozwój nowych usług oraz ochrona praw konsumenta.

Poniższe planowane działania podporządkowane są tym nadrzędnym założeniom.

• Pobudzenie rozwoju technologii informacyjno-komunikacyjnych m.in. poprzez inwestycje w sieć dostępu do szybkiego Internetu. UKE nadal dąży do zawarcia z TP SA Nowego Porozumienia obejmującego wspólne działania na rzecz stworzenia sprzyjających warunków dla inwestycji w łącza szerokopasmowe i światłowodowe. Działania te wpisują się w Europejską Agendę Cyfrową z 19.05.2010 r.
• Rozpoczęcie na bardziej masową skalę budowy sieci NGA, gdyż trendy na rynkach światowych jednoznacznie wskazują na zasadność inwestowania w te rozwiązania. Prezes UKE będzie realizować ten cel poprzez stosowanie środków regulacyjnych uwzględniających premię za ryzyko inwestycyjne, jak również różnicowanie regulacji w zależności od poziomu konkurencji detalicznych usług szerokopasmowego dostępu do Internetu na różnych obszarach kraju.
• Obrona zasady neutralności sieci.. Prezes UKE rozpoczął współpracę z zainteresowanymi środowiskami operatorów oraz dostawców treści, mającą zapobiec niezgodnej z prawem presji na dostawców treści a jednocześnie, mającej rozpocząć dyskusję na temat nowych modeli współpracy i biznesu między tymi dwoma sektorami.
• Wydanie decyzji w zakresie obowiązków regulacyjnych ciążących na 4 największych operatorach mobilnych (PTK Centertel, Polkomtel, PTC, P4). Zgodnie z tymi decyzjami planowane jest oparcie stawek MTR, od 2013 r., o wyniki modelu bottom-up operatora efektywnego (kalkulacja stawek odbędzie się jeszcze w 2012 r.). Powyższe decyzje spowodują znaczącą obniżkę wysokości stawek MTR od początku 2013 r.
• Kontynuacja wsparcia dla samorządów w inwestycjach telekomunikacyjnych w celu ich pomyślnej notyfikacji i rozliczenia oraz prawidłowa inwentaryzacja sieci, innych zasobów telekomunikacyjnych oraz planów inwestycyjnych.
• Upowszechnianie działań jednostek samorządu terytorialnego na lokalnym rynku telekomunikacyjnym w zakresie świadczenia usługi dostępu do Internetu bez pobierania opłat lub w zamian za opłatę niższą niż cena, jak również ze strony przedsiębiorców telekomunikacyjnych, współpracujących z samorządami przy tworzeniu takich projektów, czy też zgłaszających interwencje w tym zakresie.
• Prowadzenie działań na rzecz wzmocnienia pozycji konsumentów w relacjach z przedsiębiorcami telekomunikacyjnymi – przede wszystkim: przeprowadzanie kontroli ex-ante projektów ofert cenowych, przeprowadzanie kontroli ex-post regulaminów i cenników świadczenia usług telekomunikacyjnych, jak również podejmowanie interwencji z urzędu lub na wniosek, m.in. w zakresie zapewnienia dostępu do Internetu szerokopasmowego.
• Wprowadzenie mechanizmów regulacyjnych oraz rynkowych, które zapewnią konsumentom nieodczuwalne procedury realizacji usług czy migracji między operatorami.
• Ochrona interesów konsumenta przed ryzykiem płacenia zawyżonych rachunków i nadużyciami związanymi z usługami o wartości dodanej czy jakością usług.
• Nałożenie na operatorów nowych obowiązków: informowania o przekroczeniu opłaconego limitu transferu w trybie natychmiastowym i blokowania dostępu do Internetu po przekroczeniu limitu.
• Upowszechnianie działań jednostek samorządu terytorialnego na lokalnym rynku telekomunikacyjnym w zakresie świadczenia usługi dostępu do Internetu bez pobierania opłat lub w zamian za opłatę niższą niż cena, jak również ze strony przedsiębiorców telekomunikacyjnych, współpracujących z samorządami przy tworzeniu takich projektów, czy też zgłaszających interwencje w tym zakresie.
• Przygotowanie przetargów/aukcji na pasma 800 MHz, 1800 MHz oraz 2600 MHz.
• Osiągnięcie ogólnopolskiego pokrycia DVB-T przez dwa multipleksy.
• Uruchomienie w PLI CBD funkcji procesowych przenoszenia numerów w sieciach ruchomych i stacjonarnych w ścisłej współpracy z przedsiębiorcami telekomunikacyjnymi.
• Kontynuacja monitorowania dalszej realizacji Porozumienia TP-UKE.
• Przygotowania do udziału w kolejnej Światowej Konferencji Radiokomunikacyjnej WRC-12.
• Udział w pracach nad smart meteringiem w energetyce, który wymaga stabilnych i szybkich sieci transmisji danych.

Maciej Witucki, Prezes Grupy TP
 
Najważniejsze wydarzenie, sukces i porażka branży w 2011 roku
Kwestią, która zdeterminowała rozwój branży był sukces porozumienia Telekomunikacji Polskiej z Urzędem Komunikacji Elektronicznej. Doprowadziło ono m.in. do zdecydowanej, sięgającej nawet 60% obniżki cen neostrady oraz przyspieszenia rozbudowy nowoczesnej infrastruktury szerokopasmowej. Setki tysięcy nowych i zmodernizowanych linii istotnie zwiększyło dostęp Polaków, zwłaszcza tych, którzy mieszkają poza dużymi aglomeracjami, do szybkiego Internetu. Już ponad 50% neostrad sprzedaje się z prędkością 6Mb/s i większą. To oznacza, że Polacy chcą szybszego Internetu i go otrzymują.

Rok 2011 był też przełomowy dla rozpoczęcia inwestycji samorządów i operatorów w budowę sieci światłowodowych ze środków unijnych. Pierwszym województwem, gdzie rozpoczęto już realizację tych inwestycji, jest lubuskie. TP na zlecenie samorządu buduje tam 1300 km sieci światłowodowej. Kolejnym województwem będzie pomorskie, gdzie również we współpracy z TP powstanie ponad 1600 km sieci. Grupa TP stworzyła także wspólnie z Hawe i Alcatelem platformę inwestycyjną w celu budowy światłowodów w województwach Polski Wschodniej.

Kolejnym ważnym wydarzeniem jest nawiązanie współpracy w sprawie wspólnego korzystania z sieci dostępowych przez Orange i T-Mobile. To pierwszy taki alians na polskim rynku. Dla klientów oznacza to polepszenie zasięgu i jakości sieci, a także dostęp do najnowszych technologii. Znaczącym wydarzeniem w mijającym roku było też kupno akcji Polkomtela przez Zygmunta Solorza-Żaka. Transakcja ta z pewnością wpłynie na rynek mobilny w Polsce.

Bardzo pozytywnie oceniam również powstanie ministerstwa cyfryzacji na czele z ministrem Michałem Bonim. To z pewnością wydarzenie i zmiana jakościowa w postrzeganiu informatyzacji Polski jako ważnego wyzwania, o co wielokrotnie zabiegaliśmy.
Za porażkę z kolei uważam kampanię sieci Play informującą o wprowadzeniu na polski rynek sieci 4G. Po krótkiej euforii nastąpiło rozczarowanie, gdyż tak reklamowane 4G okazało się być niczym innym jak ulepszonym 3G. Jest to moim zdaniem przykład niepoważnego traktowania klientów, którym oferuje się właściwie ten sam produkt, tyle, że w ładniejszym opakowaniu, reklamowany jako nowość. Nie chciałbym takich praktyk na rynku telekomunikacyjnym. Do porażek trzeba też zaliczyć brak jasnych i atrakcyjnych inwestycyjnie reguł budowy sieci NGN. To poważny hamulec dla rynku, blokujący możliwość zapewnienia Polakom realnego dostępu do internetu XXI wieku.
 
Człowiek lub ludzie, którzy w 2011 roku wywarli największy wpływ na rynek
W tym roku typuję dwie osoby. Po pierwsze ministra Michała Boniego, który dał się poznać jako sprawny i otwarty analityk, a ma szansę zdecydowanie ożywić budowę e-państwa, co z kolei przełoży się na zainteresowanie Polaków nowoczesnymi technologiami i budowę społeczeństwa informacyjnego. Druga osoba to Zygmunt Solorz-Żak w związku z kupnem Polkomtela.
 
Kryzys w 2011 roku
Negatywny wpływ na rozwój rynku telekomunikacyjnego w 2011 roku miały obniżki stawek rozliczeń międzyoperatorskich za wymianę ruchu SMS (MTR) przez Urząd Komunikacji Elektronicznej. Negatywnym zjawiskiem była również zmniejszająca się skala inwestycji w szerokopasmowy internet dokonywanych przez operatorów alternatywnych. Operatorzy alternatywni, wykorzystując stanowisko przyjęte przez Komisję Europejską, nie inwestują w budowę sieci światłowodowych, czekając na to, aż zostaną one wybudowane przez Telekomunikację Polską. To biznesowo wygodne i opłacalne, ale mało odpowiedzialne w perspektywie rozwoju rynku.
 
Najważniejsze wydarzenia i sukcesy w 2011 roku (rozumiemy, że chodzi o Grupę TP)
O części naszych działań, czyli porozumieniu z UKE, inwestycjach i współpracy Orange i T-Mobile wspominałem już wcześniej. Warto też podkreślić zaangażowanie się TP i Orange w UEFA EURO 2012. Nasza grupa została oficjalnym partnerem technologicznym piłkarskich mistrzostw Europy. Zapewni transmisje ze wszystkich kamer telewizyjnych na polskich stadionach do oficjalnych nadawców oraz kompletne rozwiązania teleinformatyczne i niezbędną infrastrukturę tworząc system łączności pomiędzy miastami gospodarzami, stadionami i hotelami obsługującymi przedstawicieli UEFA.
Dużym osiągnięciem jest też podpisanie długoterminowej umowy o współpracy między Grupą TP a Grupą TVN. Dzięki niej TP będzie świadczyła usługi szerokopasmowego dostępu do internetu oraz inne usługi telekomunikacyjne na rzecz obecnych i przyszłych klientów platformy satelitarnej 'n', a TVN stanie się głównym partnerem TP w zakresie dostarczania treści.
W sferze produktów wymieniłbym ofertę bardzo szybkiego internetu Neostrada Fiber w technologii VDSL. Pozwala ona naszym klientom na korzystanie z internetu w prędkościach: 40 Mb/s lub 80 Mb/s. Sukcesem są też działania komunikacyjne TP, których głównymi postaciami są maskotki Serce i Rozum. Została ona doceniona w 12. edycji konkursu marketingowego EFFIE zdobywając najwyższe wyróżnienia: GRAND PRIX oraz złote EFFIE w kategorii telekomunikacja. Kampania odniosła duży sukces także wśród społeczności internetowej - na Facebooku Serce i Rozum mają już ponad 500 tys. fanów i są jednym z największych profili w Polsce.
 
Co wydarzy się w branży w 2012 roku
Najważniejszym wydarzeniem będzie z pewnością turniej UEFA EURO 2012. Będzie to największa i najbardziej prestiżowa w historii Polsce impreza sportowa. Dla naszego kraju nie tylko szansa, ale i ogromne wyzwanie logistyczne, gdyż według prognoz w czerwcu 2012 może nas odwiedzić nawet około miliona kibiców. Przypomnę, że TP i Orange Polska są jej partnerami technologicznymi, a cały Orange partnerem globalnym.