Duma z ojczyzny, wstyd za nietolerancję. Polacy cenią pontyfikat Jana Pawła II i wstąpienie do UE [badanie na 100-lecie odzyskania niepodległości]

Raport Polskiego Badania Czytelnictwa „Czytelnicy prasy wobec niepodległości” określa świadomość Polaków i czytelników prasy na temat najważniejszych wydarzeń naszej niepodległości. Ankietowanych pytano o uczucia przywiązania, dumy i wstydu, jakie żywią obie grupy względem najważniejszych bytów określających naszą społeczną tożsamość.

Najważniejsze wydarzenia od odzyskania niepodległości

Ankietowani zostali poproszeni o wymienienie trzech najważniejszych dla Polski wydarzeń od listopada 1918 roku. Spośród pierwszej dziesiątki tylko cztery to momenty z najnowszej historii kraju. Co piąty (22 proc.) Polak wskazał dołączenie naszego kraju do Unii Europejskiej, a 13 proc. do NATO. Co dziesiąty ankietowany za jedno z kluczowych wydarzeń uważa wybory w czerwcu 1989r. i zakończenie rządów PZPR oraz powstanie "Solidarności" i Sierpień '80.

Połowa z wskazywanych w ankiecie wydarzeń wiąże się z drugą wojną światową. Z perspektywy największego odsetka pytanych osób (27 proc.) to wybór Polaka na papieża należy uznać za jedno z kluczowych zdarzeń od odzyskania niepodległości.

Mieszkańcy największych miast w Polsce częściej niż średnia dla całego kraju wskazywała, że to wstąpienie do UE i okupacja hitlerowska są najważniejszymi wydarzeniami od odzyskania niepodległości.

Na tle całej populacji, czytelnicy prasy różnią się przede wszystkim częstszym wskazywaniem znaczenia wstąpienia do struktur europejskich i atlantyckich. Jako jedno z trzech najważniejszych wydarzeń w historii niepodległej uznaje wstąpienie Polski do UE 22 proc. ogółu badanych, 30 proc. czytelników dzienników, 29 proc. heavy userów (czytających więcej niż 1 tytuł prasowy) magazynów oraz aż 38 proc. czytelników pism o tematyce społecznej.

Podobnie, ważność akcesji do NATO uznaje 13 proc. Polaków, 17 proc. czytelników magazynów, 19 proc. czytelników dzienników i 21 proc. czytelników pism o tematyce społecznej.

Związek emocjonalny

Polacy są emocjonalnie najsilniej związani z najbliższą rodziną (64 proc. wskazań bardzo mocno związany) i z Polską (34 proc. wskazań). Bliskie nam są także miasta (20 proc. wskazań) i regiony, w których żyjemy.

Po blisko 30-tu latach od upadku komunizmu, przestrzeń społecznej identyfikacji między rodziną a Polską została uzupełniona o dodatkowe atrybuty: „moje miasto”, „mój region”. Czytelnicy prasy mają podobny schemat identyfikacji emocjonalnej, przy czym częściej wskazują na przywiązanie do miasta i regionu, w którym żyją oraz do Europy - pokazuje badanie PBC.

W niektórych grupach czytelników ta identyfikacja jest kompletna: od rodziny i miejscowości w której żyją, po Europę, której częścią się czują. Czytelnicy pism o tematyce społecznej czują się bardzo mocno związani z najbliższą rodziną (64 proc. wskazań), z Polską (42 proc.), z regionem (30 proc.) i miejscowością (27 proc.) w której żyją oraz z Europą (24 proc.).

Poczucie dumy i wstydu

Polacy często są bardzo dumni z własnego państwa (20 proc. wskazań „bardzo dumni”, a ponadto 46 proc. „dosyć dumni”), ze stanu polskiej kultury (15 proc. wskazań „bardzo dumni”) i poziomu przedsiębiorczości Polaków (14 proc.).

W narodzie dostrzegamy problem braku tolerancji (19 proc. wskazań „powinniśmy się wstydzić”, a ponadto 39 proc. odpowiedzi „nie mamy powodu do dumy”) i wzajemnych relacji we współżyciu społecznym.

To jak odnosimy się do siebie jako rodacy odnoszą się do siebie powinno być podwodom do wstydu zdaniem 18 proc. badanych. 12 proc. uważa z kolei, że powinniśmy się wstydzić poziomu naszej uczciwości.  

Pod powyższymi względami czytelnicy prasy nie różnią się zasadniczo od ogółu populacji naszego kraju. Można jedynie wskazać na nieco wyższą dumę czytelników magazynów i dzienników z własnego państwa (odpowiednio wskazania „bardzo dumny”: 27 proc. i 26 proc.).

Badanie „Czytelnicy prasy wobec niepodległości” zrealizowane metodą CAWI (ankieta internetowa) wśród Polaków 15-75 lat. Liczba przebadanych respondentów N = 683. Wskaźnik: Czytelnictwo Przeciętnego Wydania i czyta średnio więcej niż jedno wydanie.